۲مرکاپتو اتانول مرک

۲مرکاپتو اتانول مرک (2-Mercaptoethanol) که با نام‌های دیگری مانند β-مرکاپتو اتانول یا تیو اتیلن گلیکول نیز شناخته می‌شود، یک ترکیب آلی با فرمول شیمیایی C₂H₆OS است. این ترکیب به‌عنوان یک عامل کاهنده و تثبیت‌ کننده در بیوشیمی و شیمی آلی کاربردهای گسترده‌ای دارد. در ادامه به بررسی ساختار، خواص، کاربردها و نکات ایمنی مرتبط با این ماده می‌پردازیم.

ساختار شیمیایی

۲مرکاپتو اتانول از یک گروه هیدروکسیل (OH) و یک گروه تیول (SH) تشکیل شده است که به یک زنجیره دو کربنه (اتان) متصل هستند. فرمول ساختاری آن به صورت HO-CH₂-CH₂-SH است. این ترکیب به دلیل حضور گروه تیول، خاصیت کاهندگی قوی دارد و می‌تواند پیوندهای دی‌سولفیدی (S-S) را به گروه‌های تیول (SH) تبدیل کند.

خواص فیزیکی و شیمیایی

• جرم مولی: 78.13 گرم بر مول
• شکل ظاهری: مایع بی‌رنگ با بوی تند و نامطبوع
• چگالی: 1.114 گرم بر سانتیمتر مکعب
• نقطه جوش: 157 درجه سانتی‌گراد
• حلالیت: در آب و الکل‌ها به خوبی حل می‌شود.
• خاصیت کاهندگی: به دلیل گروه تیول، قادر به احیا پیوندهای دی‌سولفیدی است.
• اسیدیته: گروه تیول در این ترکیب کمی اسیدی است (pKa ≈ 9.6).

کاربردهای ۲مرکاپتو اتانول

1. بیوشیمی و زیست‌شناسی مولکولی

• تثبیت پروتئین‌ها: این ترکیب به‌عنوان یک عامل کاهنده برای جلوگیری از اکسیداسیون گروه‌های تیول در پروتئین‌ها استفاده می‌شود.
• شکستن پیوندهای دی‌سولفیدی: در روش‌هایی مانند الکتروفورز ژل پلی‌آکریل آمید (SDS-PAGE) برای جداسازی پروتئین‌ها استفاده می‌شود.
• حفاظت از آنزیم‌ها: از فعالیت آنزیم‌های حساس به اکسیداسیون محافظت می‌کند.

2. سنتز شیمیایی

• عامل کاهنده: در سنتز ترکیبات آلی به‌عنوان یک عامل کاهنده استفاده می‌شود.
• محافظت از گروه‌های تیول: در سنتز پپتیدها و سایر ترکیبات آلی به‌عنوان یک گروه محافظ برای تیول‌ها به کار می‌رود.

3. صنایع

• صنایع پتروشیمی: به‌عنوان یک افزودنی در فرآیندهای شیمیایی استفاده می‌شود.
• صنایع آرایشی و بهداشتی: در برخی فرمولاسیون‌های آرایشی به‌عنوان یک عامل تثبیت‌کننده به کار می‌رود.

نکات ایمنی

۲-مرکاپتو اتانول یک ترکیب سمی و خطرناک است و باید با احتیاط کامل استفاده شود. برخی از خطرات و نکات ایمنی مرتبط با آن عبارتند از:

• سمیت: این ترکیب می‌تواند از طریق تنفس، تماس پوستی یا بلع باعث مسمومیت شود.
• بوی تند: بوی تند و نامطبوع آن می‌تواند باعث سوزش چشم‌ها و دستگاه تنفسی شود.
• خطر آتش‌سوزی: به دلیل خاصیت اشتعال‌پذیری، باید دور از منابع جرقه و حرارت نگهداری شود.
• حفاظت شخصی: هنگام کار با این ماده باید از دستکش، عینک و ماسک استفاده کرد و در محیطی با تهویه مناسب کار انجام شود.

جمع‌بندی

۲مرکاپتو اتانول مرک یک ترکیب شیمیایی با اهمیت بالا در بیوشیمی و سنتز آلی است. خاصیت کاهندگی و توانایی آن در شکستن پیوندهای دی‌سولفیدی، آن را به یک ابزار ضروری در تحقیقات بیولوژیکی و شیمیایی تبدیل کرده است. با این حال، به دلیل سمیت و خطرات مرتبط با آن، استفاده از این ماده باید با رعایت دقیق نکات ایمنی انجام شود. این ترکیب به‌عنوان یک ماده کلیدی در پیشرفت علم و فناوری، همچنان مورد توجه محققان و صنایع مختلف قرار دارد.